Kupując farby, materiały budowlane i inne produkty, możemy spotkać się na etykiecie ze skrótem LZO. Co on oznacza? Jakie substancje kryją się pod tą nazwą i czy powinniśmy się ich obawiać?
Co to jest LZO?
Skrót LZO pochodzi od słów Lotne Związki Organiczne. Można spotkać się również z inną nazwą – VOC (volatile organic compounds). Jest to grupa związków organicznych, które wykazują kilka specyficznych właściwości. Najważniejszą z nich jest umiejętność łatwego przechodzenia w postać pary lub gazu. Poza tym cechują się wysoką prężnością par, niską rozpuszczalnością w wodzie a ich temperatura wrzenia mieści się w zakresie 50-250 °C. Zawierają atomy tlenu, wodoru, fluoru, chloru, azotu, bromu i siarki.
Źródła LZO w domu
Chociaż niewielka część LZO znajduje się w spalinach samochodowych lub produkowana jest przez zakłady przemysłowe, to większość z nich znaleźć można w produktach wykorzystywanych w domu. Znajdują się w farbach, klejach i rozpuszczalnikach, starych meblach, a nawet niektórych kosmetykach i środkach do czyszczenia.
Poniżej znajduje się lista głównych związków wchodzących w skład LZO oraz ich przykładowe źródła:
- węglowodory alifatyczne (dekan, oktan, heksan) – farby, kleje, fotokopiarki, benzyna, dywany
- węglowodory aromatyczne (toluen, ksylen, benzen) – kleje, farby, tynki, linoleum, masy gipsowe
- związki zawierające chlor (dichlorometan, chlorek metylu, trichloroetan) – lakiery, zmywacze, rozpuszczalniki, środki do czyszczenia dywanów,
- aceton – farby, pokrycia ochronne, zmywacze,
- terpeny – nabłyszczacze, środki czystości, dezodoranty, zmiękczacze, papierosy.
To tylko niektóre przykłady. Produktów zawierających LZO jest w naszych domach dużo więcej, a znajdują się jeszcze w m.in. tuszach do drukarek, odświeżaczach powietrza, wszelkiego rodzaju aerozolach, starych meblach i niektórych kosmetykach.
Wpływ LZO na zdrowie
W zależności od tego, jak długo narażeni jesteśmy na kontakt z LZO i jakie było ich natężenie, możemy spodziewać się zarówno krótko jak i długofalowych skutków zdrowotnych, o różnym nasileniu. Wśród lżejszych dolegliwości, jakie mogą nas spotkać, jest zmęczenie, nudności, podrażnienie oczu i dróg oddechowych, bóle głowy i reakcje alergiczne. W cięższych przypadkach możemy spodziewać się uszkodzenia nerek, wątroby i układu nerwowego, a niektóre z LZO mogą powodować nawet choroby nowotworowe.
Wiedza o możliwych skutkach ekspozycji na LZO jest bardzo ważna, ponieważ stanowią one aż 60% wszystkich substancji zanieczyszczających atmosferę oraz są przyczyną powstawania smogu fotochemicznego (ozonu troposferycznego).
Jak się chronić?
Najlepszym sposobem na ochronę przed LZO jest unikanie tych związków i minimalizacji ich ilości w naszym otoczeniu. Podczas używania produktów emitujących LZO zadbaj o dobrą wentylację pomieszczenia, a po zakończeniu szczelnie zamknij pojemniki. Nie przechowuj otwartych pojemników z farbami, klejami, rozpuszczalnikami itp. W razie możliwości wybieraj ekologiczne zamienniki lub preparaty domowe roboty. Ogranicz korzystanie z aerozoli, a w przypadku farb wybieraj te na bazie wody. Wybierając produkt w sklepie, sprawdź na etykiecie jego skład oraz poziom LZO.
W celu najlepszej ochrony przed tymi związkami, zainwestuj w domowy oczyszczacz powietrza z filtrem węgla aktywnego. Liderem w branży tych urządzeń jest japońska marka Sharp. W urządzeniach z najnowszej linii KC-G zastosowano filtr z maksymalną ilością węgla aktywnego, wzbogacane o dodatkową powłokę z krzemionki, wzmacniającą jego działanie. Usuwa z powietrza większość zanieczyszczeń gazowych, w tym LZO, dym papierosowy i niepożądane zapachy.
Filtry węglowe w walce z LZO
Węgiel aktywny jest adsorbentem, który swoje cudowne właściwości zawdzięcza specyficznej budowie. W procesie produkcji w surowcu wytwarzane są mikroskopijne pory, które zwiększają jego powierzchnię sorpcyjną. Jeden gram węgla może skrywać nawet do 2000 m2 powierzchni! Dzięki temu bez problemu pochłania ogromne ilości zanieczyszczeń.
W oczyszczaczach powietrza filtr z węglem aktywnym stosowany jest w celu przechwycenia zanieczyszczeń gazowych, głównie organicznych, choć nie tylko. Doskonale radzi sobie z lotnymi związkami organicznymi i dymem papierosowym, a przy okazji pozbywa się z pomieszczenia nieprzyjemnych zapachów.
Żywotność filtra z węglem aktywnym do oczyszczaczy powietrza może znacznie się różnić, w zależności od modelu. Przeważnie należy wymieniać go raz na rok lub dwa lata. W przypadku oczyszczaczy marki Sharp producent deklaruje nawet do 10 lat pracy bez wymiany filtr. Jest to możliwe dzięki dużej pojemności filtra i przystosowaniu go do samodzielnego czyszczenia za pomocą odkurzacza. W serii KC-G filtr ten został wzbogacony o powłokę z krzemionki, która dodatkowo poprawia wchłanialność zapachów i pozwala na usunięcie z powietrza tlenków siarki i azotów, których zwykły węgiel aktywny nie jest w stanie przechwycić.
W walce z LZO w domu, niezastąpioną bronią jest oczyszczacz powietrza z filtrem węgla aktywnego.
